De gouden combinatie van leesplezier en creatief schrijven

Afgelopen donderdag 3 september organiseerde Passionate Bulkboek een webinar in het teken van De Dag van de Leraar. Een uur lang mochten we met docenten en andere onderwijsprofessionals in gesprek over leesplezier, wisselden we boekentips uit en bespraken we ons lees- en schrijfonderwijsprogramma Er Was Eens. Heerlijk, als je het aan ons vraagt. Voor wie ook nog lang niet uitgesproken is over dit thema bieden we graag nog wat extra verdieping over waarom lezen en schrijven elkaar zo mooi aanvullen.

Schrijven werkt leesbevorderend
We gaven de docenten aan het einde van het webinar een schrijfopdracht mee, aan de hand van de blind-date-met-boekenopdracht.  Waarom we dat deden? Omdat creatief schrijven een erg positief effect lijkt te hebben op lezen (Stichting Lezen, 2021). Jongeren zijn enthousiaste schrijvers, en door te schrijven lijkt hun literaire leesvaardigheid én waardering van een verhaal toe te nemen. Over de volgorde hiervan is nog niets zeker: misschien bevordert lezen het schrijven, misschien andersom, maar dat beide de verbeelding van een leerling stimuleren, is duidelijk. Ook helpen beide hen om zich uit te drukken en de gedachten te ordenen.

Naast deze intieme verbinding tussen lezen en schrijven, is er meer dat pleit voor het incorporeren van creatief schrijven in het onderwijs. Zo legt professor en schrijver Peter Elbow mooi uit dat wanneer we aan leren denken, we dat vooral zien als input krijgen. Iets lezen is informatie tot je nemen, en dus leren. Toch ben je, als je schrijft, expliciet bezig met iets betekenis geven, met het duiden van dat waar je over schrijft. Schrijven is óók leren, en zelfs heel actief. Een leerling die moet lezen, moet even op zijn stoel zitten en opletten. Zodra die leerling op wil staan en iets wil ondernemen, is daar schrijven.

Tips voor in de klas
Hoe pakt u dat nou aan als docent, het combineren van leesplezier en creatief schrijven? Wij hebben een aantal tips voor u op een rijtje gezet:

• Koppel in de klas eens een schrijfopdracht aan het lezen van korte verhalen of gedichten. Een voorbeeld: lees als docent een stuk voor en vraag of uw leerlingen er een vervolg op willen schrijven. Hoe gaat het verhaal verder?
• Laat uw leerlingen eens een personage uit een boek interviewen. Geef de klas wat interviewvragen (of stel ze samen op) en laat de leerlingen de antwoorden opschrijven die hun hoofdpersonage zou geven.
• Boekentip: Gebruik in de klas het boek Sterke Verhalen & Hoe je ze Schrijft: Een Epische Gids voor Jonge Schrijvers, geschreven door Rebecca Stern en Grant Faulkner. Iedereen heeft een verhaal dat het verdient om verteld te worden en deze praktische gids helpt jongeren daar stapje voor stapje mee op weg.
• Schrijf u met uw klas in voor onze verhalenwedstrijd Er Was Eens. Dit is een gecombineerd lees- en schrijfonderwijsprogramma, waarbij leerlingen van het vmbo en studenten van het mbo hun eigen verhaal schrijven. Ook ontvangen ze een passend leesboek ter inspiratie en krijgen ze een workshop van een bekende schrijver. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat een schrijver in de klas ontvangen erg leesbevorderend kan werken (Bos et al., 2018). Op deze manier wakkeren we enthousiasme aan en krijgen ze de mogelijkheid om hun belevingswereld op papier te zetten.

We hopen dat u een beter beeld heeft gekregen van de positieve effecten van het combineren van schrijven en lezen in de klas, en daarnaast wat praktische handvatten heeft gekregen om ermee aan de slag te gaan.

Als u nog vragen heeft of wel wat extra tips kunt gebruiken, kunt u altijd terecht bij ons wekelijkse inloopspreekuur of contact opnemen met onze Adviseur Leesbevordering Sarah Pronk via sarah@passionatebulkboek.nl.

Veel lees- en schrijfplezier gewenst!

Bronnen:

Bos, L., Damstra, G., Kieft, M., Notten, N. J. W. R., & Wijs, F. D. (2018). Dichterbij de schrijver, dichterbij lezen: De opbrengsten van schrijversbezoeken in primair en voortgezet onderwijs.

Elbow, P. (2004). Write first: Putting writing before reading is an effective approach to teaching and learning. Educational leadership, 62(2), 8-14.

Stichting Lezen – Leesmonitor (2024). Positief effect creatief schrijven op lezen. https://www.lezen.nl/onderzoek/positief-effect-creatief-schrijven-op-lezen/